هستی حقیقی در درون هستی ظاهری و مادی نهان است

مراتب جسم، روح، عقل، و وحى

ملک: صاحب بودن، مالکیت.

قشر: پوست. (مغز از آن هر کس بود، پوست هم او راست.)

تنگ: یک لنگه بار.

جنبشهاى موزون: حرکتهاى متناسب، حرکتهایى که از عقل بهره مى‏گیرد، کارهاى خردمندانه.

جنبش مس: استعاره از حرکت جسمانى.

زر کردن: استعاره از جسم را جان ساختن.

 ( 3261) زیرا وقتى ملکیت پوست مورد دعوى باشد مغز مال هر کس هست پوستهم مال او است‏. ( 3262) وقتى بر سر بار کاه نزاع شود دانه از هر کس باشد کاه مال او خواهد بود. ( 3263) فلک قشر است و نور روح مغز آن است منتها آن آشکار و این پنهان است و این تفاوت نباید باعث اشتباه و لغزش گردد. ( 3264) جسم آشکار و روح پنهان است جسم چون آستین و جان چون دست مى‏باشد که محرک و مغز او است‏. ( 3265) از روح که بگذریم عقل مخفى‏تر از اوست و حس بروح زودتر پى مى‏برد. ( 3266) همین که در چیزى جنبش دیدى مى‏دانى که زنده است ولى هنوز معلوم نیست که داراى عقل است‏. ( 3267) تا وقتى که جنبش موزون از آن سر زده و جنبش را که چون مس بود به زر بدل کند. ( 3268) وقتى کارهاى دست متناسب و موزون باشد مى‏فهمى که عقلى در اینجا وجود دارد که این حرکات موزون از او ناشى مى‏شود.

مولانا حس باطن و قدرت نورِ روح را، به تعبیر دیگری باز گو می کند که: هستی حقیقی در درون هستی ظاهری و مادی نهان است و فقط آنها که حس باطن دارند، آن را درک می‌کنند. سپس مثالی می‌زند، اگر کسی مدعی شود که مالک پوست چیزی است، تو به آن بیندیش که مغز از آن کیست؟ دنیا نیز همین‌طور است؛ پوسته آن افلاک و کائنات درون افلاک است و مغز آن نور روح است؛ خود را به سوی نور روح بلغزان. وجود هر فرد نیز این‌گونه است؛ لباس را می‌بینی، دست و اندام‌های دیگر در درون لباس است‌ و روح در درون اندام‌ها نهفته است. تا این‌جا صحبت از روح بود که در جسم پنهان است؛ اکنون سخن از چیزی است پنهان‌تراز روح، که همان عقل حقیقت‌جو است. «حس» می‌تواند حس ظاهر باشد و ابیات بعد نیز همین معنا را تأیید می‌کند. چشم با دیدن جنبش‌، پی به زنده بودن چیزی می‌برد. زمانی‌که این جنبش‌ها موزون و معنی‌دار می‌شود‌، از وجود عقل حکایت می‌کند.